Winda instalowana jest wewnątrz konstrukcji budowlanych i porusza się wzdłuż prowadnic za pomocą hydraulicznego dźwignika lub wciągarki, obsługując wszystkie poziomy budynku. Wykorzystywana jest do obsługi osób i towarów. Jednym z najważniejszych przepisów prawnych, regulujących techniczne kwestie konstrukcji i użytkowania wind jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/33/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich dotyczących dźwigów i elementów bezpieczeństwa do dźwigów.
Parametr udźwigu windy w regulacjach prawnych
Udźwig windy ustalany jest przez instalatora dźwigu i bezpośrednio skorelowany z dopuszczalną liczbą osób i specyfiką konstrukcji podstawy ładunkowej. W procesie projektowania wind bardzo istotną kwestią są zagadnienia, związane z kontrolą obciążenia. Zgodnie z dyrektywą europejską windy powinny być projektowane w taki sposób, aby niemożliwe było ich normalne uruchomienie, jeżeli udźwig nominalny jest przekroczony. Co więcej, winda obciążona udźwigiem nominalnym przy maksymalnej prędkości musi być w stanie zatrzymać kabinę bez wywoływania opóźnienia, szkodliwego dla użytkowników. W windzie obowiązkowo powinna się znaleźć tabliczka informacyjna, podająca udźwig nominalny wyrażony w kilogramach oraz maksymalną liczbę przewożonych pasażerów. Warto również mieć na uwadze, że windy przed dopuszczeniem do użytkowania poddawane są testom przy obciążeniu równym 1.5 udźwigu nominalnego. Nie oznacza to jednak, że można przekraczać dopuszczalne wartości.
Konstruktorzy wind posługują się dwoma parametrami, czyli udźwigiem nominalnym i udźwigiem obliczeniowym. Wiemy już, że udźwig nominalny to obciążenie, które zostało przyjęte do obliczeń napędu i podawane jest w kilogramach. Natomiast udźwig obliczeniowy to wartość, przyjęta do obliczeń wytrzymałościowych. Najczęściej jest to masa maksymalnej liczby osób na określonej powierzchni kabiny. Warto znać to rozróżnienie, bo podczas gdy w windach osobowych udźwig nominalny jest równoznaczny z obliczeniowym, to w windach towarowych wartości te mogą nieznacznie się od siebie różnić.
Przeciążenie dźwigu czyli czy winda może spaść?
Po lekturze pierwszej części artykułu można sobie zadać pytanie, co się stanie w przypadku przekroczenia udźwigu nominalnego windy? Czy przeciążona winda może ulec uszkodzeniu lub co gorsza zerwać się i spaść? Większość współcześnie produkowanych wind wyposażone jest w czujniki pomiaru udźwigu. Współpracują one z systemem bezpieczeństwa, który uniemożliwia ruszenie windy, jeżeli jej udźwig nominalny zostanie przekroczony. Oznacza to, że jeżeli do windy wsiądzie więcej osób niż powinno – urządzenie nie pojedzie. Przeciążenie sygnalizuje podświetlenie czujnika przeciążenia oraz sygnalizacja dźwiękowa. W praktyce nie jest możliwe więc przeciążenie windy.
Szczególną ostrożność należy zachować jednak przy starszych modelach wind, które są wciąż często spotykane w budownictwie mieszkaniowym i zazwyczaj nie posiadają czujników wagi. W tym przypadku istotne znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa odgrywa regularna konserwacja urządzeń dźwigowych i przeprowadzane systematycznych kontrolo stanu technicznego.
